Neuman Systems Model Uittreksel -  Introductiecollege Neuman Systems Model (NSM) Doelstellingen 1. - Studeersnel (2023)

IntroductiecollegeNeumanSystemsModel(NSM)

Doelstellingen

1. DestudentkandeonderliggendetheoretischebasisbeginselenvanhetNSM

beschrijven;

2. Destudentkande5variabelenvanhetNSMomschrijvenendaarbijpervariabele

eenvoorbeeldnoemen;

3. DestudentkandevisieopverplegenuithetNSMherkennenenbenoemen.

Samenvatting H 1,2,3 en 4

NeumanTheorie bestaat uit 3 fundamenten. Zie 1), 2) en 3)

1. CliëntsysteemMens = open cliëntsysteem; opgebouwd uit fysiologische, psychologische, sociaal-culturele,ontwikkelings- en spirituele variabelen en in voortdurende interactie met de omgeving.(uitwisseling van materie, energie en informatie.

“Wholeness”= benadering van het totaal of totale mens

Wederkerige relatie cliëntsysteem en omgeving; input- throughput- output; feedbackCirculaire interacties bv lichaamstempZelfstabilisatie: aanpassing systeem aan de omgeving; jas aandoen bij koude

Uitwisseling met omgeving leidt tot voortdurende veranderingsprocessen en een steeds complexergeorganiseerd systeem. Dit proces heet NegentropieGesloten systeem= geen uitwisseling; dode materie. Entropie = afname van uitwisseling van energie,informatie en materie. Als open systeem (bv mens) zich afsluit van de omgeving.

Uitwisseling van energie = welbevinden

Open systeem: levende weefsels, mens, gezin, groep mensen. Belangrijk is grens van het systeem:  Onderscheid tussen systeem en omgeving bv bij mens als systeem, is gezin de omgeving. Bij gezin als systeem bestaat omgeving uit bv de buurt waarin met woont  Vindt uitwisseling met omgeving plaats en biedt beschermingSysteem is opgebouwd uit subsystemen vb aids pag 21

2. Stress-coping theorie= wijze uitwisseling tussen systeem en omgeving

Stress: Eigen visie, niet objectief vast te stellenStress (stimulus, respons): relatie tussen individu en omgeving bedreigend/overschrijdingmogelijkheden getaxeerd en brengt hiermee welzijn in gevaar.

Taxatie: betekenis die men er aan geeft:Primaire taxatie: reflex, onbelangrijk, positief stress gevend Stress gevend: Schade of verlies

BedreigingUitdaging; was bedreiging+ kans zien beter er van te wordenSecundaire taxatie: beoordeling wat te doen/ niets doen en mogelijkheden hiermee om te gaan;coping

Hernieuwde taxatie: volgt op eerdere taxatie. Nieuwe beoordeling op basis van nieuwe informatievanuit omgeving of persoon zelf.

Taxatie wordt mede bepaald door:  Persoonsgebonden factoren: belangen, visies; zien van de werkelijkheid + overtuiging eigen mogelijkheden  Situatie gebonden factoren: o Nieuwe situatie o Situatie eerder meegemaakt? o Voorspelbaarheid situatie en daarmee de gevolgen

Voordeel analyseren taxatieproces (analyseren stress) a.d. van perceptie cliënt:  Taxatieproces wordt helder  Hulp sluit aan eigen copingmechanismen

Coping o Gedrag van iemand } omgaan met (niet beheersen) o Probleemoplossend vermogen }Bestaat uit:  Emotiegericht pogingen: reguleren emotionele reacties op pogingen  Probleemgericht: omgaan met problemen

3. Preventietheorie. Vanuit hier verpleegkundig handelen

Primaire preventie: opsporen voorkomen stressoren vergroten eigen mogelijkheden

Secundaire preventie: Schade vroegtijdig onderkennen behandelen gezondheidsverstoringTertiaire preventie: Na secundair; in herstelfase behouden gezondheid bevorderen herstelproces versterken hulpbronnen beschermen van het systeem voor nieuwe symptomenCirculair; 1-> 2->3->

Verpleegkunde: 4 concepten: mens, omgeving, gezondheid, verpleegkunde

Blz 34: 5 variabelen in intrapersoonlijke omgeving.  Fysiologische variabele bv lichaamsstructuur en functioneren daarvan  Psychologisch  Sociaal-culturele

Doelstellingen

1. Destudentkanbeschrijvenwatdepreventietheorieinhoudt;

2. Destudentkanineencasusonderscheidmakentussenprimaire,secundaireen

tertiairepreventie;

3. Destudentkanvoorbeeldenbenoemenvanprimairepreventie;

4. Destudentkandebegrippenuitdepreventietheoriekoppelenaanhet

verpleegkundigproces.

Verpleegkundige interventies toegepast in primaire preventie, secundaire preventie en tertiairepreventie

Primaire interventie: (dreigende) stressoren nog geen reactie van het systeem. Voorkomen verliesvan energie. Flexibele verdedigingslinie wordt versterkt door stress te voorkomen en risicofactorente verminderen (gericht op alledaagse stressoren: voeding, slapen, hygiëne, veilig voelen, eigennormen en waarden, religie). Preventie kan gericht zijn op manier waarop cliënt met stressoren omgaat, maar ook op omgeving zodat stressoren beperkt worden bv. Bij geboorte baby, preventievezorg verpleegkundigen aan kinderen

Secundaire preventie: ondersteunen weerstandslijnen en bescherming basisstructuur nadatgezondheid is verstoord. Normale verdedigingslijn is verstoord en cliënt vertoont reactie op stressor.Bv: klachten van koorts, slecht slapen, moe zijn. Verstoring normale gezondheid is tijdelijk;basisstructuur nog intact. Interventies: bv luisteren naar muziek, goed voeding. Interventies opcliëntsysteem en/of op de omgeving. Bv ziekenhuis voor behandeling /verpleging wat thuis niet kan.

Tertiaire preventie: gericht op ondersteunen normale verdedigingslinie nadat die verstoord isgeweest; behouden en versterken van het herstelde evenwicht. Gebruik sterke kanten enhulpbronnen cliëntsysteem. Komt na secundaire preventie; 5 variabelen bv revalidatie, begeleidingna overlijden, ondersteuning bij zingevingsvraagstukken.Kan leiden tot herstel oude evenwicht of tot hoger niveau van welbevinden. Gaan hierna weer overin primair preventieve interventies om flexibele verdedigingslinie te versterken => circulair proces inverpleegkundige interventies.

H

‘Werken met NSM; referentiekader:  visie model komt in denken en handelen praktijk- visie o attitude in relatie met cliëntsysteem. Belangrijk eigen perceptie cliëntsysteem  inhoud model integraal gebruikt als structuur voor denken en handelen- inhoud o vragenlijsten bij diagnosticeren en uitvoeren geplande interventies  alle relevante onderdelen van het model betrokken bij methodisch procesmatig handelen in de praktijk – proces o holistisch door integratie visie, attitude en inhoudelijke structuur

Algemene systeemtheorie: uitgaan de van cliëntsysteem in open verbinding met diens omgeving.Continue uitwisseling van informatie, energie en materie. Gezondheid/ziekte mede bepaald door debeschikbare energie van het systeem om te kunnen reageren op stressoren en daarmee eendynamisch evenwicht te bevorderen, in stand te houden of te herstellen.

Vanuit de stress-coping theorie: op welke wijze voortdurende uitwisseling tussen cliëntsysteem endiens interne en externe omgeving plaatsvindt; interactioneel en uniek. Eigen perceptie van stress encoping is daarbij cruciaal.Preventietheorie: kader om gezondheidssituatie van cliëntsysteem te verhelderen en de noodzakelijkgeachte interventies te kunnen situeren en te evalueren.

Structuur model:  Start definitie cliëntsysteem (individu, gezin enz.)  Interne omgeving met 5 variabelen;  Elk afzonderlijk vaststellen  Belichten vanuit onderlinge interacties en effecten daarvan  Onderverdelen naar mate waarin ze uitmaken van basisstructuur en/of bepalend zijn voor de 3 omringende verdedigingslinies;  Flexibel  Normaal  Weerstandslijnen  Externe omgeving  Interpersoonlijk - personen  Extrapersoonlijk- niet persoonsgebonden factoren  Gecreëerde omgeving- om alles wat er gebeurt een plaats te geven en zich veilig te voelenTevens analyse wisselwerking interne en externe omgeving

Bovenstaand is inhoudelijke structuur voor gegevensverzameling en analyse.Ook indeling voor benoemen doelen, interventies en resultaten:  Primair preventief  Secundair preventief } denken en handelen van uit gezondheid  Tertiair preventief

Structuur voor evaluatie en interventies en daarmee beoogde resultaten:Veranderingen inAard en prioriteit stressoren  Intrapersoonlijke factoren  Interpersoonlijke factoren  Extrapersoonlijke factoren

H

NSM drie fasen verpleegkundig proces (methodisch handelen/ in hulpverleningsproces):  Diagnostiek o Verzamelen gegevens en vaststellen gezondheidsafwijkingen  Doelen o Vaststellen (voorlopige) doelen en interventies  Resultaten o Uitvoeren en evalueren van de interventies en de resultaten daarvan

ervaren situaties en behoeftes, maar ook een gevoel van veiligheid speelt hierbij eveneens een groterol.

Kan zijn: fysieke vormgeving: goed er uit zien, fysieke externe omgeving: huis of tuin, persoonlijkheid:omgaan met emoties, sociaal-cultureel contacten, actief of passief erin.

Systeemintegriteit als doel van de gecreëerde omgeving = de wereld zoals we die waarnemen moetkloppen, begrijpelijk en overzichtelijk zijn; veilig voelen.

Hulpverlener moet altijd de gecreëerde omgeving onderzoeken naar aard ervan en wat het voor decliënt aan resultaten oplevert. Gezondheidssituatie kan bovendien vragen om bijstelling of aanvullingom prettig te voelen en gezond te kunnen reageren op nieuwe situatie.

Gecreëerde omgeving blootleggen (jouw visie en perceptie) tijdens reflectieverslagen. herstelEssenties van gecreëerde omgeving:  Doel: veiligheid en heelheid van het systeem creëren  Is ongemerkt en meestal onbewust ontwikkeld  Komt vooral tot uiting in perceptie van de cliënt  Bewustmaking kan leiden tot verlies van de kracht ervan en dus tot een gevoel van onveiligheid  Kan gezondheid bevorderend maar ook gezondheidsbedreigend zijn

Levensbeschouwing: heeft betrekking op de visie die mensen hebben op het levenZingeving: zoeken naar de zin, bedoeling, doel van het leven of van grote gebeurtenissen in hetleven.

Nieuw spiritualiteit:  Cognitieve vormen: opvattingen over het leven; uitspraken over waarheid, holisme of magie  Affectieve vormen: mystieke ervaringen; meer tussen hemel en aarde, contact met de natuur  Gedragsvormen: uitingsvormen van spiritueel gedrag

Verbondenheid

Wederopbouw en herstel NSM:  Herstel volgt op stressreactie  Herstel is de wijze waarop cliëntsysteem inspanningen levert om terug te keren naar een (oorspronkelijk) mate van welbevinden (soms nieuwe mate, als geheel herstel niet mogelijk is)  Herstel gaat over 5 variabele NSM  Herstel heeft betrekking op intra-, inter- of extrapersoonlijke factoren

Doel herstel: terugkeer naar en het behoud van de systeemstabiliteit na de behandeling van degevolgen van de reactie op stressoren.